Programma van de herdenkingsplechtigheid 

De vaderlandslievende verenigingen van Roeselare herdachten op 10 sept 2023, in samenwerking met het stadsbestuur Roeselare, de 79-jarige “Bevrijding van Roeselare door de Poolse eenheden“. Ook wij als vaderlandslievende vereninging BTBB waren op deze plechtigheid uitgenodigd en uiteraard aanwezig. In naam van de BTBB, werd door de secretarissen Luc Vandevelde en Ronny Bostyn,

een bloemenkrans neergelegd aan het monument van de Poolse gesneuvelden op de oude Stedelijke begraafplaats.

Het programma van die plechtigheid zag er als volgt uit:

10u30:  Hulde met bloemenneerlegging aan het Pools monument op de O.L Vrouwmarkt te Roeselare door het stadsbestuur, Poolse

            delegaties en vaderlandslievende verenigingen.

11u00:  Plechtigheid op de Grote Markt te Roeselare met de groet aan de Belgische vlag en Poolse vlag.
           Optocht met de burgerlijke overheid en genodigden naar de oude stedelijkebegraafplaats onder begeleiding van Kon.

           Stadsharmonie van Roeselare.

11u20:  Plechtigheid aan het monument van de Poolse gesneuvelde soldatenmet toespraken en bloemenneerlegging.

11u45:  Optocht naar de Grote Markt onder begeleiding van de Kon. Stadsharmonie van Roeselare.

12u00:  Receptie

Pools monument op het O.-L.-Vrouwenmarkt

Op de O.-L.-Vrouwemarkt in Roeselare staat het Gedenkteken voor de vrede en voor de 1ste Poolse Pantserdivisie, onthuld tijdens de bevrijdingsfeesten op 9 september 1945 ter herdenking van de bevrijding van Roeselare door de Polen in het najaar van 1944. Het Mariabeeld symboliseert hierbij de ‘Vrede’ of ‘PAX’. Het gedenkteken werd in 2010 beschermd als monument.

De 1ste Poolse Pantserdivisie bevrijdde Roeselare van de Duitse overheersing op 7 en 8 september 1944. Deze legergroep was samengesteld uit gevluchte Poolse militairen, succesvol geleid door Generaal Stanisław Maczek bij het offensief van de geallieerden in West-Europa. Bij de bevrijding van Roeselare werden ze geholpen door de Roeselaarse Simonne Brugghe die hen informeerde over de Duitse verdediging, hun locatie en de troepensterkte.

Op vraag van het Roeselaarse stadsbestuur realiseerden Robert en Geo Verbanck in 1945 dit gedenkteken in Maassteen op de Onze-Lieve-Vrouwemarkt. Het 3,5 m hoge Onze-Lieve-Vrouwbeeld met kind en aureool wordt geflankeerd door twee bas-reliëfs met marcherende soldaten achter een tank en een echtpaar met achter hen kinderen met bloemen. Ook de acht gesneuvelde Polen staan vernoemd op het monument. Een bronzen gedenkplaat met de verwijzing naar de Poolse bevrijding in 1944 is pas in 1987 toegevoegd aan het geheel.

Het gedenkteken werd op 9 september 1945 onthuld met groots aangekondigde bevrijdingsfeesten en voorafgegaan door de eerste rondgang van de vernieuwde Onze-Lieve-Vrouwprocessie, ook wel Vredesstoet genoemd.

Literatuur:

• Anthony Demey, "De oorlogsmonumenten van Geo Verbanck", Sint-Niklaas, Stichting Geo Verbanck, 2018, p.96-101